Τα τελευταία χρόνια η λέξη άγχος έχει μπει δυναμικά στη ζωή μας. Αρκεί η παρακολούθηση ενός δελτίου ειδήσεων ή μια συζήτηση με φίλους, για να μας προβληματίσει ή να μας αγχώσει για θέματα σχετικά με την οικονομική ασφάλεια, την υγεία μας ή ακόμα και τις προσωπικές μας σχέσεις.
Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία, οι αγχώδεις διαταραχές θεωρούνται οι συνηθέστερες ψυχιατρικές διαταραχές οι οποίες επηρεάζουν περίπου το 13,6 με 28,8% του ενήλικου πληθυσμού καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Όλοι μας έχουμε νιώσει άγχος κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Λίγο πριν από ένα διαγώνισμα στο σχολείο, κατά τη διάρκεια μιας επαγγελματικής συνέντευξης ή περιμένοντας τα αποτελέσματα ιατρικών εξετάσεων. Πολλές φορές εξάλλου το άγχος μπορεί ακόμα και να μας σώσει τη ζωή. Σε μια περίπτωση πυρκαγιάς για παράδειγμα, το άγχος μπορεί να μας ωθήσει να φύγουμε μακριά για να σωθούμε. Το φυσιολογικό άγχος λοιπόν είναι μια συναισθηματική αντίδραση, που προειδοποιεί το άτομο να αντιμετωπίσει μια απειλή και τον προετοιμάζει να δράσει ανάλογα.
Στην περίπτωση όμως που το άγχος επηρεάζει την λειτουργικότητα της καθημερινής ζωής, διαταράσσοντας την συναισθηματική ηρεμία του ατόμου, τότε το άγχος θεωρείται παθολογικό και μπορούμε να πούμε ότι έχουμε κάποιου είδους αγχώδη διαταραχή. Τα άτομα με διαταραχές άγχους βιώνουν ανησυχία, ένταση, αισθήματα τρόμου, φόβου ή κινδύνου, καθώς και σωματικά συμπτώματα (ζαλάδα, δύσπνοια, ρίγη, εξάψεις). Τα κύρια είδη διαταραχών του άγχους σύμφωνα με τη Αμερικάνική Ψυχιατρικά Εταιρεία είναι τα ακόλουθα:
Διαταραχή πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία.
Πρόκειται για την εμφάνιση επαναλαμβανόμενων κρίσεων πανικού που προκύπτουν ξαφνικά και χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένα συμπτώματα, δημιουργώντας προβλήματα στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή του ατόμου. Πολλές φορές μετά από μια κρίση πανικού το άτομο φοβάται ότι η κρίση πανικού θα επαναληφθεί και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αποφεύγει καταστάσεις ή τοποθεσίες, που στο παρελθόν είχαν συμβεί κρίσεις πανικού ή μέρη από όπου η διαφυγή είναι δύσκολή (αγοραφοβία).
Κρίση πανικού.
Η κρίση πανικού είναι ένα αιφνίδιο κύμα έντονου φόβου και ανησυχίας που εκδηλώνεται από άγχος, αλλά μερικές φορές και χωρίς προφανή λόγο. Τα κυριότερα σωματικά συμπτώματα που ακολουθούν μια κρίση πανικού είναι ταχυπαλμία, ιδρώτας, αίσθηση ασφυξίας, δύσπνοια, πόνος στο θώρακα, ζαλάδα κ.α. Επίσης, αρκετοί ασθενείς παραπονιούνται ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης πανικού αισθάνονται αποκομμένοι από την πραγματικότητα και τον εαυτό τους, ενώ άλλοι νιώθουν ότι τρελαίνονται. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις ατόμων που αναφέρουν ότι σε μια κρίση πανικού αισθάνονται ότι παρακολουθούν μια ταινία με πρωταγωνιστή τον εαυτό τους. Η διάρκεια μιας κρίσης πανικού είναι από 5 εως 30 λεπτά, αλλά μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να συνεχιστεί για ώρες.
Ειδική φοβία
Η ειδική φοβία είναι μια διαταραχή του άγχους κατά την οποία όταν ένα άτομο εκτίθεται σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, κατάσταση ή δραστηριότητα, προκαλείται μια άμεση αντίδραση άγχους. Τα άτομα που πάσχουν από ειδική φοβία γνωρίζουν ότι ο φόβος τους είναι παράλογος δεν μπορούν όμως να ελέγξουν το άγχος που τους προκαλεί το συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση. Ως αποτέλεσμα, το άτομο προσπαθεί να αποφύγει το φοβογόνο ερέθισμα ή να διαφύγει από μια παρόμοια κατάσταση. Τέτοια ερεθίσματα μπορεί να είναι τα ζώα, τα έντομα, τα ύψη, ο φόβος για τα αεροπλάνα, τα πλοία, τα τούνελ κ.α. Η διαταραχή είναι συνηθέστερη στις γυναίκες σε ποσοστό 2 προς 1.
Κοινωνική φοβία
Τα άτομα με κοινωνική φοβία βιώνουν έντονο και επίμονο φόβο κατά την εκτέλεση κάποιας δραστηριότητας μπροστά σε κόσμο. Νιώθουν ότι μπορούν να γελοιοποιηθούν και φοβούνται την κριτική των άλλων. Αισθάνονται αμηχανία και ανησυχία ενώ πολλές φορές έχουν και σωματικά συμπτώματα όπως εφίδρωση, κοκκίνισμα δέρματος ή τρέμουλο. Ως αποτέλεσμα τα άτομα που πάσχουν από κοινωνική φοβία αποφεύγουν τις συγκεντρώσεις και δεν τους αρέσει να βρίσκονται με πολύ κόσμο, ιδιαίτερα άγνωστο.
Διαταραχή από οξύ στρες.
Η διαταραχή από οξύ στρες είναι μια διαταραχή που συμβαίνει σαν αποτέλεσμα από ένα τραυματικό και ακραίο γεγονός. Το άτομο μπορεί να έχει βιώσει διασχιστικά συμπτώματα όπως αποπραγματοποίηση, αποπροσωποποίηση, συναισθηματικό μούδιασμα ή αμνησία.
Η διαταραχή μπορεί να έχει διάρκεια από τρεις μέρες έως ένα μήνα μετά από ένα τραυματικό γεγονός.
Διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες εκδηλώνεται όταν ένα άτομο έχει βιώσει ή έχει γίνει μάρτυρας ενός ακραίου στρεσσογόνου γεγονότος, κατά τη διάρκεια του οποίου απειλήθηκε η ζωή του με θάνατο ή με σοβαρό τραυματισμό. Μια τέτοια εμπειρία μπορεί να είναι μια φυσική καταστροφή, ένα ατύχημα, μια επίθεση ή μια απειλή. Η διαταραχή μετατραυματικού
στρες έχει ως χαρακτηριστικό την αναβίωση του συμβάντος μέσα από αναμνήσεις του γεγονότος ή μέσα από όνειρα, ένα μούδιασμα συναισθημάτων, δυσκολίες στον ύπνο καθώς και ευερεθιστότητα και έντονο ξάφνιασμα. Τα συμπτώματα αυτά που υποδηλώνουν διαταραχή μετατραυματικού στρες πρέπει να έχουν διάρκεια περισσότερο από ένα μήνα.
Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Το κύριο χαρακτηριστικό της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής είναι οι επαναλαμβανόμενοι ψυχαναγκασμοί (ιδέες, σκέψεις, παρορμήσεις, εικόνες) και καταναγκασμοί επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές όπως το πλύσιμο των χεριών) των οποίων η διάρκεια είναι πάνω από μια ώρα ημερησίως. Τέτοιου είδους συμπεριφορά προξενεί έντονη ενόχληση και αγωνία στο άτομο και δυσχεραίνει την καθημερινότητα του.
Διαταραχή γενικευμένου στρες.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της διαταραχής γενικευμένου άγχους είναι το υπερβολικό άγχος και ανησυχία που νιώθει ένα άτομο για καθημερινές δραστηριότητες σχεδόν κάθε μέρα και για διάρκεια τουλάχιστον έξι μηνών. Τα άτομα που εκδηλώνουν αυτού του είδους την διαταραχή παρουσιάζουν τρία ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα: κόπωση, ευερεθιστότητα, δυσκολίες στον ύπνο, δυσκολία συγκέντρωσης, μυϊκή ένταση, αίσθημα άγχους.
Αγχώδης διαταραχή οφειλόμενη σε ιατρικές παθήσεις.
Τα χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής είναι το έντονο άγχος, εμμονές, ψυχαναγκασμοί ή και κρίσεις πανικού προκαλούμενα από κάποια ιατρική κατάσταση ή από αγωγή με στεροειδή.
Αγχώδης διαταραχή προκαλούμενη από ουσίες.
Τα βασικά συμπτώματα της αγχώδης διαταραχής προκαλούμενη από ουσίες είναι το υπερβολικό άγχος, οι κρίσεις πανικού, ψυχαναγκασμοί, καταναγκασμοί, εμμονές που οφείλονται είτε στη δράση μιας ουσίας, είτε ενός φαρμάκου, είτε μιας τοξίνης.
Αντιμετώπιση Αγχωδών Διαταραχών
Η αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική. Υπάρχουν δύο είδη θεραπείας: η φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία. Τα δύο αυτά είδη, συχνά συνδυάζονται ανάλογα πάντα με το είδος της διαταραχής προκειμένου να έχουμε καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Στην φαρμακευτική αγωγή τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούνται αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά φάρμακα, τα οποία δεν θεραπεύουν τις διαταραχές αλλά βοηθούν στον έλεγχο των συμπτωμάτων, κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας. Η γνωσιακή –συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT), είναι μια ψυχολογική θεραπεία που έχει στόχο την αλλαγή των αρνητικών σκέψεων, πεποιθήσεων και συμπεριφορών που πυροδοτούν το άγχος.
Συμπερασματικά, η γρήγορη αναγνώριση των συμπτωμάτων άγχους από τον ασθενή και η έγκαιρη διάγνωση των διαταραχών από τον επαγγελματία υγείας συντελούν στην καλύτερη αντιμετώπιση και περαιτέρω πορεία της νόσου.
Comentarios