Να πως περιγράφει την εμπειρία του ένα άτομο που περνάει κατάθλιψη:
«Νιώθω πως βρίσκομαι στο σκοτάδι. Αισθάνομαι κενή, χωρίς ενέργεια. Δεν έχω διάθεση να κάνω τίποτα. Μερικές φορές ξεσπώ σε κλάματα και νιώθω μεγάλη λύπη. Νιώθω άδεια και άχρηστη».
Ελένη, Αθήνα.
Η κατάθλιψη (μείζονα καταθλιπτική διαταραχή) είναι μια διαταραχή της διάθεσης και θεωρείται ως μια σοβαρή διαταραχή της ψυχικής υγείας. Για αιώνες, ο κόσμος πίστευε πως η κατάθλιψη είναι σημάδι ψυχικής αδυναμίας και όχι μια ασθένεια. Στις μέρες μας, οι γιατροί θεωρούν ότι η βάση της κατάθλιψης είναι βιολογική, επηρεάζεται όμως σε μεγάλο βαθμό από το ψυχολογικό στρες.
Περισσότερα από τριακόσια εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο πάσχουν από κατάθλιψη. Όσο αφορά το φύλο, έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες μπορούν να εκδηλώσουν κατάθλιψη δύο φορές περισσότερο από ότι οι άνδρες.
Συχνά στη ζωή μας μπορεί να νιώσουμε καταθλιπτικά συμπτώματα. Κάποιες φορές αυτά εμφανίζονται μετά από ένα επώδυνο γεγονός, όπως η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου. Άλλες φορές μπορεί να παρουσιαστούν μετά από ένα στρεσσογόνο γεγονός όπως η απόκτηση ενός παιδιού, ένα διαζύγιο ή μια αλλαγή στην εργασία. Μετά από λίγο διάστημα όμως ξεπερνιούνται και η καλή διάθεση επανέρχεται. Σε περίπτωση όμως που αυτή η άσχημη διάθεση δεν υποχωρεί και τα συναισθήματα θλίψης επιμένουν, τότε υπάρχει η περίπτωση να πάσχετε από κατάθλιψη.
Διάγνωση –Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να έρθουν ξαφνικά ή σε βάθος χρόνου. Επίσης, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι τα συμπτώματα της κατάθλιψης αλλάζουν από ασθενή σε ασθενή. Δύο βασικά χαρακτηριστικά της κατάθλιψης είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος για καθετί που προκαλούσε ευχαρίστηση και η κακή διάθεση.
Παρακάτω παρατίθενται κάποια από τα σημάδια της κατάθλιψης.
Το άτομο έχει κακή διάθεση. Νιώθει λύπη, απογοήτευση, έχει ένα αίσθημα κενού. Κλαίει συχνά και αισθάνεται μουδιασμένο.
Ευερεθιστότητα. Το άτομο νευριάζει εύκολα για πράγματα που δεν είναι τόσο σημαντικά και που δεν το ενοχλούσαν παλιά..
Το άτομο έχει χάσει το ενδιαφέρον του για τη ζωή και τις δραστηριότητες που έκανε. Αμέλεια προσωπικής φροντίδας (π.χ. μειωμένη όρεξη για προσωπική καθαριότητα).
Αίσθημα κόπωσης ή χαμηλή ενεργητικότητα. Το άτομο νιώθει συνέχεια κουρασμένο και δεν έχει ενέργεια για να κάνει οτιδήποτε.
Αμέλεια προσωπικών ευθυνών (παραμέληση υποχρεώσεων τόσο στην εργασία όσο και στο σπίτι).
Μειωμένη συγκέντρωση σε κάθε είδους δραστηριότητα (π.χ. διάβασμα βιβλίου ή παρακολούθηση ταινίας).
Μειωμένη μνήμη και προσοχή.
Άγχος που πολλές φορές συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα όπως δύσπνοια, εφίδρωση, ναυτία, αίσθημα πανικού και πνιγμού.
Αίσθημα απελπισίας και αδυναμίας
Αλλαγές στην διάθεση (από χαρά σε λύπη).
Αλλαγές στον ύπνο (αϋπνίες, συχνές διακοπές κατά την διάρκεια του ύπνου, υπερβολικές ώρες ύπνου).
Αυτοκτονικές σκέψεις ή σκέψεις θανάτου.
Διατροφικές αλλαγές. Το άτομο δεν έχει όρεξη για φαγητό ενώ λιγότερα συχνή είναι η αύξηση της όρεξης.
Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας.
Ψυχοκινητική επιβράδυνση. Το άτομο εμφανίζει επιβράδυνση στην ομιλία, στον τρόπο σκέψης ακόμα και στις κινήσεις. Έτσι ο λόγος μπορεί να είναι φτωχός, οι κινήσεις αργές και το βλέμμα απλανές.
Πιο επιστημονικά και σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, ένα άτομο θεωρείται ότι πάσχει από μείζονα κατάθλιψη όταν παρουσιάζει για περίοδο τουλάχιστον δύο εβδομάδων πέντε ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα
(το άτομο πρέπει να παρουσιάζει απαραίτητα ένα από τα δύο πρώτα συμπτώματα).
Μείωση της ευχαρίστησης για δραστηριότητες.
Κακή διάθεση κατά το μεγαλύτερο μέρος της μέρας.
Διαταραχές στον ύπνο
Αυτοκτονικές σκέψεις
Απώλεια της ενέργειας και αίσθημα κόπωσης.
Δυσκολία του ατόμου να συγκεντρωθεί
Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση
Αίσθημα ότι το άτομο δεν αξίζει ή ενοχές
Μείωση ή αύξηση της όρεξης και μεταβολή κατά 5% ή περισσότερο από το κανονικό βάρος του σώματος μέσα σε ένα μήνα.
Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να μην είναι αποτέλεσμα κάποιας οργανικής νόσου ή να οφείλονται σε χρήση τοξικών ουσιών ή άλλων φαρμάκων. Επίσης πρέπει να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τόσο την επαγγελματική όσο και την κοινωνική λειτουργικότητα του ατόμου.
Κατάθλιψη και θεραπεία
Έρευνες δείχνουν ότι η κατάθλιψη είναι μια πολύ συνηθισμένη ιατρική ασθένεια. Ωστόσο πρόκειται για μία ασθένεια που δύσκολα αναγνωρίζεται. Αυτό συμβαίνει γιατί τα συμπτώματα διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή και έχουν διαφορετική ένταση στον κάθε ένα. Άλλες φορές τα συμπτώματα θεωρούνται μέρος της φυσιολογικής ζωής και δεν συνδυάζονται μεταξύ τους. Άλλοι πάλι ασθενείς ντρέπονται να ζητήσουν βοήθεια μήπως και τους ακολουθεί το στίγμα του καταθλιπτικού.
Αν έχετε την υπόνοια ότι εσείς ή κάποιο κοντινό σας πρόσωπο πάσχει από κατάθλιψη, πρέπει απαραίτητα να επισκεφθείτε κάποιον ειδικό. Η κατάθλιψη είναι μια ύπουλη ασθένεια, η οποία αν δεν θεραπευθεί έγκαιρα μπορεί να επιφέρει άλλες σωματικές παθήσεις.
Επιπλέον, η μη έγκαιρη αντιμετώπιση της κατάθλιψης μπορεί να προκαλέσει ακόμα και αυτοκτονικές απόπειρες.
Συνήθως, με την κατάλληλη αντιμετώπιση η κατάθλιψη θεραπεύεται. Έτσι, οι ασθενείς έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής στις προσωπικές και στις επαγγελματικές σχέσεις. Όσο αφορά στις προσωπικές σχέσεις, η σχέση με το σύζυγο, τα παιδιά ή τους φίλους βελτιώνεται θεαματικά καθώς η διάθεση είναι καλύτερη. Η απόδοσή τους στην εργασία ανεβαίνει και έτσι η αυτοπεποίθηση αυξάνεται.
Τέλος, βελτιώνεται και η υγεία καθώς ο ασθενής κοιμάται καλύτερα, έχει λιγότερο άγχος, έχει όρεξη για σωματική άσκηση και τρέφεται σωστά και με μέτρο.